केटी भनेपछि लाज लाग्थ्यो

• गिरिराज आचार्य, अग्रज पत्रकार/लेखक

पब्लिक उच्चमावि धरानबाट २०२४ सालमा एसएलसी सिध्याएँ । २०२५ सालमा महेन्द्र बहुमुखी कलेजमा पाइला हालेसँगै मेरो दिनचर्यामा राजनीतिको बीजारोपण भयो । त्यो बेला राजनीतिक उद्देश्य र गतिविधि गोप्य र पढाइ बाहिर देखाउने विषय थियो । मैले दुवैलाई राम्ररी धान्ने प्रयास गरे पनि राजनीतिक गतिविधिमा बढी नै संलग्न हुँदा पढाइ सन्तोषजनक हुन पाएन । तथापि २०३३ सालमा जसोतसो बिए सिध्याएँ । बिएपछि राजनीतिक उद्देश्यले पत्रकारिताको काम सुरु गरें । पढाइ यत्तिकैमा बिट मारियो । 

तिनताका राजनीति बढी पत्रकारिता कम हुन्थ्यो । अहिले ती दिनका सङ्घर्ष र जोखिमका कुरा इतिहास बनिसक्यो । आधा दर्जनभन्दा बढी पटक जेल नै परें । एक रातको बसाइदेखि छ महिनासम्मको जेल जीवन भोगें । तिनै दिनमा पत्रकारिताको क्षेत्रमा आधा दर्जनभन्दा बढी पत्रपत्रिका तथा साहित्यिक पुस्तकहरूको पनि सम्पादन तथा लेखन गरें ।

२०२८ सालमा प्रजातन्त्र दिवस मनाउने क्रममा हालको कोसी अञ्चल प्रहरी कार्यालय धरानले पक्राउ ग¥यो । सबैभन्दा सानो ठानेर होला मलाई २१ पल्ट उठबस गराएर र अरू तीन जना नेतालाई तारेखमा छाडियो । त्यसबेला गोविन्दकृष्ण पलिखे र सतिसचन्द्र गिरि मसँगै थिए । २०२८ सालको धरपकडको त्यही घटना मेरो जीवनमा पत्रकारिताको सुरुवाती बिन्दु प्रमाणित भयो । आज पत्रिका प्रकाशन थालेकै ३३ वर्ष पुगेछ ।

जनकपुरबाट प्रकाशित हुने जनआकाङ्क्षा पत्रिकाको धरान प्रतिनिधि बनेर मैले संवाददाताको काम आरम्भ गरें । त्यो पत्रिकालाई मैले पहिलोपल्ट प्रजातान्त्रिक विचार आन्दोलनको समाचार पठाएको थिएँ । त्यसपछि नियमित समाचार पठाउने प्रस्ताव आएको थियो । 

मेरो साहित्यमा कलम चलेको भने २०२५ साल अर्थात् कलेज लाइफ सुरु भएदेखि नै हो । पब्लिक स्कुलबाट निस्किने पियुष नामक वार्षिक मुखपत्रमा अधिकार र कर्तव्य शीर्षकको पहिलो कविता छापिँदा खुसीले भुइँमा खुट्टा थिएने । २०२९ सालमा सानो गोजिका भन्ने साहित्यिक पत्रिकाको झलक निकाल्न थालेपछि पत्रकारिताको सुत्रपात भयो । फेरि २०३१ सालमा अजित बिहारी सम्पादक रहेको नौलो अभियानमा पनि मेरा रचनाहरू छापिन्थे । २०३२ सालमा मैले धरानबाटै प्रकाशित विस्फोट कविता सङ्ग्रहको सम्पादनसमेत गरेको थिएँ ।

२०३५ सालमा मोतीस्मृति भवनले प्रकाशित गर्ने मोती मुखपत्रको सम्पादनको जिम्मेवारी पाएँ । त्योसँगै मेरो जिम्मेवारी राजनीतिक क्षेत्रमा पनि उत्तिकै थियो । त्यसबेला म नेपाल विद्यार्थी सङ्घको जिल्ला सभापति थिएँ र प्रतिबन्धित नेपाली काङ्ग्रेसको संस्थापक सदस्य । जुन २०१९ सालमा नेपाली काङ्ग्रेसले सङ्गठन निर्माण गरे पनि आधिकारिक मान्यता प्रदान गरिएको थिएन । 

गिरिजाप्रसाद कोइरालाले भारतको फारबिसगन्जमा त्यसको गठन गरेका थिए । सभापति हरिनाथ बाँस्तोला थिए । बीचमा, २०३४ सालमा भारतका पत्रपत्रिकाहरूमा पनि मेरा विचारहरू प्रकाशित हुन थाले तर गोप्य रूपमा । राजनीतिक यात्राको मोडमा मैले २०२८, २०३६, २०४२ र २०४६ मा जेल जीवनको उल्लेख्य तीतो अनुभव गरें । जेलको अनुभवलाई मैले यातनागृहबाट फर्किदा शीर्षकको पुस्तकमा हुबहु लेखेको छु । 

२०४० मा आफ्नै प्रकाशन÷सम्पादनमा पूर्व टाइम्स पत्रिका आरम्भ गरें । सुरुमा कहिले निस्किने कहिले ननिस्किने थियो । तर, २०४३ बाट भने त्यसलाई निरन्तरता दिएँ । पत्रकार महासङ्घ सुनसरी र प्रेस युनियन गठन गर्न मैले सक्रिय भूमिका निर्वाह गरेको थिएँ । यी दुवै संस्थाको नेतृत्व गर्ने मौका पाएको थिएँ । 

कलेज लाइफमा माया–पिरतीका कुरामा उति ध्यान गएन । त्यो बेला राजनीतिक कार्यक्रममा सहभागी हुन र नेतृत्व लिन निकै सक्रिय केटो भए पनि केटी भन्नेबित्तिकै लाजले मुख रातपिरो हुन्थ्यो । राजनीति र पत्रकारिताको काममै बढी समय भुलिन्थ्यो । समय–अन्तरमा अनेक चिनजानहरू भए तर श्रीमतीभन्दा अर्कोसँग माया–प्रेम गाँसिएन । २०३९ सालमा मायाप्रेमबिनै बिहे भयो । 

मेरा मौलिक कृति विस्थापित यौवन (उपन्यास), मेरी रजनी (कविता सङ्ग्रह), सानीको सपना (कथा सङ्ग्रह) जन उदय (नाटक) हुन् । साहित्य, राजनीति र पत्रकारितामा दर्जनभन्दा बढी सम्पादित कृति छन् ।

अहिले मोती–संस्मरण समिति र युसाज र सुनसरी साहित्य प्रतिष्ठानस“ग सम्बन्धित भएर समाज तथा साहित्य सेवाको काममा सक्रिय छु । पत्रकारिता र राजनीति क्षेत्रमा भने ‘सेवानिवृत’ दिनहरू बिताउँदै छु ।

प्रस्तुतिः भोजराज श्रेष्ठ