परिक्षाको तयारी कसरी गर्ने ?

सहरिया विद्यार्थीहरू राम्रो श्रेणीमा एसएलसी उत्तीर्ण गर्नुलाई मात्र शैक्षिक सफलता मान्छन् भने ग्रामीण क्षेत्रका विद्यार्थीका लागि पास हुनु नै ठूलो मानिन्छ । त्यसैले पनि एसएलसी नजिकिँदै जाँदा विद्यार्थीहरू अध्ययनमा बढी केन्द्रित हुन्छन् । परीक्षा आउने बेलामा मात्र किताब समाएर पढ्न कस्सिने विद्यार्थीमा परीक्षा नजिकिएसँगै तनाव पनि बढ्छ । त्यसैले नियमित अध्ययन गर्नेलाई परीक्षा सजिलो लाग्छ ।
परीक्षा शैक्षिक जीवनको महत्वपूर्ण र निर्णायक हिस्सा हुने हँुदा परीक्षाप्रति सचेत हुनु त पर्छ नै, राम्रो तयारी गरेर परीक्षालाई एउटा अवसरको रूपमा उपयोग पनि गर्नुपर्छ । परीक्षाअघिका समयलाई सदुपयोग गरेर उत्कृष्टता हासिल गर्ने बाटोतर्फ अग्रसर हुनुपर्ने आवश्यकता हुन्छ ।

• मन लगाएर उपयुक्त वातावरणमा राम्रो तरिकाले पढेमा विद्यार्थीले छोटो समयमै परीक्षाको राम्रो तयारी  
•  गर्न सक्छन् । 
• आफूले पढेको कुरालाई सहज ढङ्गले बुझेर पढ्ने, बारम्बार अभ्यास गर्ने, नजानेका कुरा शिक्षक वा जान्ने साथीसँग सोध्ने । 
• समयलाई ख्याल गरेर आफैसँग टेस्ट लिने हो भने परीक्षाको तनावबाट मुक्ति मिल्छ । 
• अक्षरमा नियमित आँखा राखेर सुगारटाइ गर्नुभन्दा पहिले पाठ बुझेर पढ्ने, पाठ पढेको दुई दिनपछि त्यसका महत्वपूर्ण बुँदाहरूलाई याद गर्ने, त्यसको चार दिनपछि याद गरेको बुँदालाई नहेरी भन्ने प्रयास गर्ने र नसम्झेका बुँदालाई याद गरेर फेरि एक दुई दिनपछि नहेरी सम्झने प्रयास गर्ने ।
• केही विद्यार्थीहरू भगवान् भरोसामा जाँच दिन्छन् । जाँचमा सँगै बसेका साथीहरूको हेर्छु, वा चिट चोर्छु भन्ने भ्रममा हुन्छन् । तर, चिट चोर्ने ध्यानमा विद्यार्थीले जानेको उत्तर पनि लेख्न सक्दैन । त्यसैले ऊ असफल हुन्छ । किनकि चिटमा त सबै प्रश्नको उत्तर हुँदैन । अनि याद गरेर गएको पाठ पनि चिट चोर्ने ध्याउन्नमा बिर्सिइन्छ ।
• कोर्स बुक तथा पाठ्यक्रमसँग सम्बन्धित बाहिरी पुस्तकको राम्रो अध्ययन गरेमा परीक्षामा सहजै पास हुन सकिन्छ ।
• पूरै दिन पुस्तकको पृष्ठ निर्रथक पल्टाउनु वा एक टपिकबाट अर्को टपिकमा भट्किनुभन्दा अलि गाह्रो लाग्ने पाठलाई प्राथमिकतामा राखेर पढ्नुहोस् ।
• नियमित सन्तुलित भोजन खानुहोस् । 
• राति चाँडै सुत्ने प्रयास गर्नुहोस् जसले तपाईं सात  घन्टाको निद्रा पूरा होस् र बिहान तरोताजा महसुस गर्नुहोस् । 
• आफ्नो बोर्ड परीक्षाको प्रवेशपत्र, कम्पास बक्स आदि राति सुत्नुभन्दा अघि नै तयार गरेर राख्नुहोस् । 
• निर्धारित समयभन्दा एक घन्टाअघि नै परीक्षाभवनमा पुग्ने प्रयास गर्नुहोस् ।
• बाटोमा वा परीक्षाभवनबाहिर केही पनि नपढ्नुहोस् । साथीहरूसँग अन्तिम समयमा आएर परीक्षाका प्रश्नहरूको बारेमा चर्चा नगर्नुस् । यसले तनाव बढाउँछ । बरु त्यसको दुई दिनअघि नै छलफल गर्नुहोस् ।
• परीक्षाको अन्तिम समयमा तनावबाट जोगिनुहोस् ।
• पहिलादेखि बनाइएको नोट अथवा मुख्य पाठ्यपुस्तक तथा सन्दर्भ पुस्तकलाई नै बढीभन्दा बढी अध्ययन गर्नुपर्छ ।
• रुटिन बनाएर सबै विषयलाई दोर्होयाउनु राम्रो हुन्छ ।
• उत्तर लेख्नमा भन्दा रेखाचित्रको बढीे प्रयोग गर्नुहोस् ।
• अघिल्लो वर्षको प्रश्नको आधारमा नयाँ प्रश्नउत्तरको तयारी नगर्नुहोस् । यो वर्ष अर्कै प्रश्न आउन सक्छ । तर, प्रत्येक वर्ष पाठ्यक्रअनुरुपकै सजिलो सजिलो प्रश्न आउँछ । त्यसैले सबै पाठलाई ध्यानपूर्वक पढ्नुहोस् ।

प्रस्तुति ः सहयात्री